Schrijver in Frankrijk

Vive Vondel!

Column door Caspar Visser ’t Hooft

Sommige mensen (te weinig) kennen de Nederlandse literatuur. Sommige mensen (ook te weinig) kennen de Franse literatuur. Daniel Cunin kent én de Nederlandse én de Franse letteren. Een zeldzaam slag mensen. Hij maakte mij onlangs attent op een prachtige tekst waarin de grote Provençaalse dichter Frédéric Mistral (de dichter van het epos “Mireille”) hulde brengt aan onze Vondel. Hij was door de commissie die de festiviteiten rond de driehonderdste verjaardag van de grote Joost organiseerde als eregast bij die gelegenheid uitgenodigd. Dit was in het jaar 1887. Hieronder volgt zijn antwoord (de vertaling is van mij).

Aan de Heer J-W Brouwers, lid van de commissie voor het eeuwfeest van Vondel

Mijnheer, u bent zo vriendelijk geweest mij de grote betoging aan te kondigen die aanstonds zal plaatsvinden in verband met de driehonderdste verjaardag van Vondel, uw vaderlandse dichter, en ik haast me u van mijn deelname bij de huldiging van dit Bataafse wonder te betuigen.

Telkens wanneer een volk zich eensgezind opricht tot de bewondering van de deugd of van een genie en daarbij zich aan de dagelijkse beslommeringen ontrukt, en aan de kleinzielige twisten die in alle landen de mensen in kampen opsplitsen, dan verenigen zich alle menselijke sympathieën, ver weg en dichtbij, teneinde van de partij te zijn.

Aan Vondel is ten tijde van de meest glorieuze periode van uw geschiedenis de hoge eer te beurt gevallen in de taal van uw ras op magistrale wijze de godsdienstige, vaderlandlievende en dichterlijke geestdriften van zijn stam te vertolken; en allen die de eredienst van het ideaal in het hart dragen begroeten met hoogachting de herinnering aan de dichter die Nederland hulde brengt, evenals de ware patriotten die in samenzang zijn gedenkdag vieren.

De dichtkunst van de Provence haast zich des te meer haar sympathie voor Holland te betonen dat de meest doorluchtige naam van de Hollandse geschiedenis, die van de prinsen van Orange, van Provençaalse oorsprong is. Wij zijn niet vergeten dat de hoge voorouders van uw stadhouders en koningen, die in de XIIIe eeuw hun heerschappij uitoefenden aan de oevers van de Rhône, in de stad Orange, van hun hof een brandpunt hadden gemaakt van onze Occitaanse letteren. De prinsen Raimbaut van Orange en Guilhem van Orange behoren zelfs tot onze beroemdste troubadours.

Ik verheug mij erover, mijnheer, dat het eeuwfeest van Vondel mij de gelegenheid heeft verschaft de goede Hollanders aan deze band tussen onze heldhaftige verledens te herinneren, en ik bid u mij daarvoor te verontschuldigen dat de nabijheid van de festiviteiten het mij verhindert mijn allerhartelijkste gevoelens in Provençaalse rijmen uit te drukken,

Frédéric Mistral

In het Frans

Monsieur, vous avez bien voulu m’annoncer la grande manifestation qui se prépare en Hollande pour le troisième centenaire de la naissance de Vondel, votre poète national, et je m’empresse de vous adresser mon adhésion lointaine à la glorification de ce génie batave.

Toutes les fois qu’un peuple, s’arrachant aux préoccupations du jour et aux dissensions misérables qui divisent les hommes dans tous les pays, s’élève, d’un essor unanime, vers l’admiration de la vertu ou du génie, toutes les sympathies humaines, de près comme de loin, s’unissent à la fête.

Dans le siècle le plus glorieux de votre histoire, Vondel a eu l’insigne gloire d’interpréter magistralement, dans la langue de sa race, les enthousiasmes religieux, patriotiques et poétiques de sa race ; et tous ceux qui gardent au cœur le culte de l’idéal, saluent avec respect la mémoire du poète que la Néerlande honore, et les vrais patriotes qui célèbrent en chœur sa commémoraison.

La poésie de Provence sympathise d’ailleurs avec la Hollande d’autant plus volontiers que le nom le plus illustre de l’histoire hollandaise, celui des princes d’Orange, est d’origine provençale, et nous n’avons pas oublié que les plus hauts ancêtres de vos stathouders et rois, qui, au XIII^e  siècle, régnaient aux bords du Rhône, dans la cité d’Orange, avaient fait de leur cour un foyer littéraire pour notre langue d’oc. Les princes Raimbaut d’Orange et Guilhem d’Orange comptent même au nombre de nos troubadours célèbres.

Je suis heureux, monsieur, que le centenaire de Vondel m’ait fourni l’occasion de rappeler aux bons Hollandais ce trait d’union de nos souvenirs héroïques, et je vous prie de m’excuser si la proximité de vos fêtes ne m’a pas permis de mettre en rimes provençales l’expression de mes sentiments très cordiaux.

Frédéric Mistral

(Deze tekst is terug te vinden in La Revue félibrénne (1887-1888), I, Paris, 1888, p. 94.)

Merci Daniel

Bedankt Daniel voor dit bewijs dat een Nederlander zich in de Provence geen wildvreemde eend in de bijt hoeft te voelen. Of hij nu een Provençaal is of een Bataaf, een dichter en meer in het algemeen een minaar van taal en tekst vindt zijn ware vaderland in het rijk van de beelden en de woorden – beelden en woorden die eeuwig als vlinders om elkaar heen cirkelen, elkaar najagend.

Daniel Cunin vertaalt Nederlands literair werk in het Frans (Slauerhoff, Hermans, Otten, Vonne van der Meer, Van Dis…). Hij beheert een prachtige site: http://flandres-hollande.hautetfort.com