Schrijver in Frankrijk

Waldenberg (3)

Column door Jan Albert Roetman

‘Een mens is als een weids perspectief bestaande uit op elkaar volgende golvende heuvellijnen. Het beloofde land blijft altijd verborgen acter de bergen, en blijft aantrekken, en dat is liefde, dat is vriendschap.’ Deze twee zinnen – misschien wel de mooiste uit de hele roman – vatten deze kleurrijke roman, bondig samen.

Het verhaal ontplooit zich als een rustig oplopend en terugkerend heuvellandschap. Als lezer wil je steeds weer verder lezen om te weten wat er achter het volgende hoofdstuk te voorschijn zal komen. Het is een roman over verlangen, herinneringen en vriendschap. Dit alles tegen de achtergrond van een platte, concurrende neoliberale samenleving, die alleen slaafse individuën weet voort te brengen. In één van de pakkende dialogen tussen de hoofdpersoon Menno en z’n gesprekspartner wordt dit als volgt weergegeven: ‘Vind je ook niet dat de wereld zo vlak is geworden ? Niets verwijst maar naar wat erachter zou kunnen liggen. Er is geen herinnering meer, geen verwachting, alles is hier en nu et dat is het…’

Hier zit meteen een belangrijk motief van het boek: onze huidige transparante samenleving laat geen ruimte aan geheimen en aan de waarde van onvervulde verlangens, terwijl liefde en vriendschap hier alleen op kunnen gedijen. Dit onvervuld verlangen wordt op schilderachtige wijze door de schrijver verhaald door de vele kleurrijke beschrijvingen van verschillende landschappen die telkens weer beroemde schilderijen oproepen van Nederlandse schilders uit de Gouden Eeuw, zoals, Ruisdael of Albert Cuyp.

De schrijver heeft een duidelijk voorliefde voor deze schilders niet alleen door de weidse vergezichten van hun schilderijen, maar ook door de grootsheid van hun grensoverschrijdende blik, waardoor die zestiende-eeuwse Hollanders zich lieten onderscheiden. Voor de schrijver is dit zoals hij de hoofdpersoon laat zeggen ‘een bevredigende gedachte die je misschien met je eigen land verzoent’.

Toch is deze romen niet een nostalgisch verhaal over van hoe het vroeger was. Integendeel, aan het eind van het verhaal klinkt er een hartenkreet uit de mond van Menno, om zich te bevrijden uit een losgeslagen concurrentie samenleving: ‘Openbreken die boel! Gemeenschappen vormen waar vriendschap, solidariteit en coöperatie de sfeer bepalen. Waarin je ook van anderen mag houden.’

Deze roman geeft zin om van de zomer via heuvellandschappen naar de bergen te gaan. Een plek bij uitstek om geheimen die zich slechts door vriendschap te kennen geven, geheimen te laten zijn. Deze derde roman van de schrijver in Frankrijk roept het verlangen op naar een nieuwe.

Jan Albert Roetman is als predikant verbonden bij de Eglise protestante unie de France. Hij staat in de gemeente van Lille.