Schrijver in Frankrijk

Geld halen bij de sigarenboer

Column door Peter Hagtingius

Enige tijd geleden verkaste ik van een jammerlijk door de toeristenmaffia ontdekt en derhalve geteisterd dorp naar een meer afgelegen gehucht, diep(er) in de Provence. Voordat iemand me ermee naartoe sleepte, was ik er nog nooit geweest. Ik had er wel van gehoord, maar je hebt in dit deel van de wereld ontelbaar veel van die dorpjes die in het tot vijf woorden beperkte vocabulaire van Provençaalse VVV-functionarissen als ‘schilderachtig’ dan wel ‘pittoresk’ gedefinieerd worden. Hun overige woordenschat: ‘ongerept’, ‘authentiek’ en ‘ideaal’. De regen, la pluie, daar hoor je hen nooit over. Makelaars trouwens ook niet.

Ik belandde op twee kilometer en pleine nature van zo’n Provençaalse village de rêve voor wie van extreem bejaarde occasionstenen in combi met gebrekkig metselwerk houdt. Ik heb het niet zo op oudbouw, al helemaal niet als het over van die ‘Romeinse’ struikelstraatjes gaat, in mijn vorige dorp heb ik genoeg leergeld aan gips betaald. En het Théâtre Antique van Orange vind ik ook vooral antiek, in een modern stadion troon je qua hernia meestal minder ongelukkig. Ik ben vast een cultuurbarbaar. Ofschoon mijn bewondering voor de Romeinen verder weinig grenzen kent. Ooit ontdekten ze de mooiste plekjes van de Provence, ongetwijfeld per ongeluk, en dan militair gedacht. En ze begonnen alvast nader met de wijnbouw, ook niet verkeerd. We waren er niet bij, je schijnt hier qua drankgebruik eerst nog die Grieken gehad te hebben, er wordt zoveel verteld waarvan je niet weet wie het verzon. Archeologen? Toch een beetje eigenaardige beroepsgroep van trieste kuilengravers die aan de hand van een beschadigde scherf hele eeuwen tot leven denken te wekken. Eén afgebroken teennagel onder het restant van misschien een bloemenvaas voor een of andere – wie weet – vermoorde schoonmoeder in een uitgeholde poging tot een kelder en je krijgt meteen te horen dat nu ‘bewezen’ is dat de heer Pheidippides niet de eerste was die in 490 voor Christus de marathon naar Athene aflegde. Ook nog in een vrij zwakke tijd. Er zou wetenschappelijk verantwoord een Zwitsers precisieuurwerk anno 2016 op losgelaten zijn. Alle onzin is denkbaar.

Ik ben Griek noch Romein, Nederlander noch Provençaal. Ik moet erg wennen aan een nieuwe omgeving die hooguit allicht louche antiquaires tot lucratieve jubel verleidt. De trots van het gehucht is een ‘Romeinse’ brug, ik kijk wel uit om erover heen te tuffen, leer mij de kwaliteit van Italiaanse autostrada’s kennen. Ik ben er wel een keertje gaan kijken. Alleen een depressieve ezel met een zwaar beladen aanhangkarretje achter zijn staart waagde de oversteek. En het was warm, op de regionale tv-zender was de term canicule alweer waarschuwend gevallen. Ik had medelijden met het dier.

Ik had toen een lunchafspraak in het enige restaurantje van het dorp, gewoon met mijn vrouw. We waren er nog nooit aangeschoven, we zouden proefkonijn gaan doen. Het werd een uitzonderlijke ervaring: fish & chips als plat du jour in het achterland van de Provence, uitgerekend op de dag nadat het Brexit-vonnis geveld was. Ik had in Londen wel eens fish & chips genuttigd, in mijn herinnering de kortste weg naar het hospitaal, maar deze versie viel goed.

Toen kwam het uiteraard op betalen, de addition, aan. De creditcard bleek een fenomeen waarvan men nog niet vernomen had. ‘Dan dus cash?’, vroeg mijn vrouw die binnen ons huwelijk om rekenkundige redenen de minister van financiën is. Zo’n Dijsselbloem zou nog veel van haar kunnen leren, maar dat is een ander verhaal. Ze opende onze betrekkelijke schatkist in haar tas en stelde vast: onvoldoende liquide (tastbaar geld). Ai! Het leek me een vraagstuk van geringe orde. Gewoon even naar de flappentap,toch? Maar ook die voorziening bleek te hoog gegrepen voor dit dorpje. Geen bank, geen dokter, zelfs geen pharmacie (waarvan er elders meer zijn dan tijgermuggen in een Provençaalse zomer) en ook geen tankstation. Dat laatste had ik al eerder vastgesteld, toen ik slordig genoeg aan een lange rit naar het vliegveld dacht te beginnen.

Hoe kom je aan pecunia in een gehucht waaraan het idee van de pincode ontsnapt is? En je wilt bij een eerste visite aan het enige resto van je nieuwe dorp niet meteen ‘op de pof’ zeggen. Er zat een vrij luiduchtig iemand met een rare hoed op aan een ander tafeltje. Behalve die hoed een luisterend oor. Hij attendeerde erop dat je voor geld bij de tabac terecht kon. Dit leek me een idioot verhaal, ik begon aan mijn kennis van het Frans te twijfelen, ik was ook een glaasje verder. Bij die tabac verkopen ze toevallig ‘mijn’ sigaren, ik kom er vaak. Té vaak, volgens de ‘thesaurier’ met wie de honden en ik het leven delen. Van enige bancaire activiteit was me nooit iets gebleken in dat Madurodamwinkeltje met rookwaar, kranten en tijdschriften.

Geld halen bij de sigarenboer? Jaja, bevestigde de fish &chips serveerster. Moest je wel een carte bancaire van de Crédit Agricole hebben, anders was ik kansloos en voor een echte distributeur des billets moest ik naar het stadje, 9 kilometer verderop.

‘Hebben we die, Crédit Agricole ?’, vroeg ik aan de echtelijke minister van geldzaken. Dit bleek het geval. Ik haastte me naar de tabac waar onmiddellijk twee doosjes La Paz voor me uit het schap werden gegrepen. Ons kent ons al. Toen werd het ingewikkeld: hoe vraag je in een winkel om geld?

Ik zal niet liegen, het vergde nogal tijd voor ik duidelijk had gemaakt dat ik ook nog wat euro’s nodig had. Het kaartje van die bank maakte voldoende indruk, ik kreeg 30 euro extra mee, de fish& chips konden afgerekend worden.

Op weg naar huis zei madame le ministre: ”Leuk hè, terug in de tijd”. Ik zette de autoradio iets harder. Er speelde La montagne van Jean Ferrat . We begrepen elkaar.

Peter Hagtingius was hoofdredacteur van Côte&Provence. Hij woont in de Var.