Schrijver in Frankrijk

Kom Atir kom – Agnita de Ranitz

Bespreking door Schrijver in Frankrijk

Wat een prachtige vondst! Ik heb het over het thema van het tweede boek van Agnita de Ranitz: de reis van de giraffe Zarafa door Frankrijk. Een waargebeurde ‘fait divers’ uit het jaar 1827. Ja, ideaal voor een boeiend verslag in romanvorm. De giraffe is op last van de pasja van Egypte per boot naar Marseille vervoerd, van daaruit gaat de reis te voet naar Parijs verder. De Franse koning, die nieuwsgierig is naar dit diplomatieke geschenk, zendt er de directeur van de koninklijke dierentuin, Etienne Geoffroy St Hilaire, op uit om het dier op deze reis te begeleiden. Een spannende taak, het is voor het allereerst dat een giraffe voet heeft gezet op Franse bodem. In Marseille maakt St Hilaire niet alleen kennis met Zarafa – waarbij hij constateert dat alle beschrijvingen in de zoölogisch-wetenschappelijke literatuur er tot dusver flink naast hadden gezeten – maar ook met de jonge Soedanese knecht, Atir, die vanuit Egypte het dier had vergezeld. De voetreis kan beginnen. De afstand tussen Marseille en Parijs bedraagt 880 kilometer. Het traject volgt het Rhônedal, om na Lyon de Bourgogne te doorkruisen. De reis zal 42 dagen duren. Ja, als dit geen stof is voor een fijne roman!

Agnita heeft een prettige schrijfstijl. De taal is verzorgd, en tegelijk eenvoudig. Ze kan op suggestieve wijze scènes evoceren. Zoals ze in de allereerste pagina’s een familiemaaltijd beschrijft – met de nodige precisie waar het de details betreft – geeft al aan wat je in het vervolg kunt verwachten. Een goed boek is in die zin stimulerend dat je je al lezende af gaat vragen hoe je het zelf zou hebben gedaan. Ik zou hier en daar iets meer ‘couleur locale’ hebben aangebracht. Maar ik besef ook dat het boek dan wellicht te lang zou zijn geworden. Misschien zou het ook hebben afgedaan aan wat gaandeweg (knap!) het belangrijkste motief van het verhaal blijkt te zijn, de vriendschap tussen twee zulke totaal verschillende mensen als de deftige, streng-katholiek Etienne St Hilaire en de zwarte moslim Atir. Want terwijl ze door Frankrijk trekken – een bonte stoet – leren ze elkaar waarderen. We kruipen nu eens in de huid van Atir, die met vreemde ogen de westerse wereld beschouwt, dan in die van St Hilaire die eerst niets van die jonge Soedanees moest hebben. Ik vind het bijzonder knap zoals Agnita de Ranitz zich in de beide personages heeft weten in te leven en zoals ze de komische aspecten van een ontmoeting tussen de representanten van twee zeer verschillende leefwerelden heeft weergegeven. Ze geeft ons een mooie boodschap mee van vriendschap en humaniteit. Maar de hoofdpersoon is en blijft de giraffe Zarafa. De mensen reageren op de meest uiteenlopende manieren wanneer ze het ‘monster’ voor de eerste maal zien – ook dat wordt met de nodige humor beschreven – Zarafa blijft altijd even vriendelijk uit haar ogen kijken. Mooie ogen met lange wimpers.  

Ik kan Kom Atir kom iedereen van harte aanbevelen!

.

Agnita de Ranitz studeerde kunstgeschiedenis en egyptologie aan de Ecole du Louvre en de Sorbonne in Parijs en was werkzaam in het Allard Pierson Museum in Amsterdam. Na haar huwelijk ging zij in Frankrijk wonen. Ze is actief als gemeenteraadslid in haar woonplaats l’ Étang-la-Ville. Haar debuutroman was De vrouw op het perron (Uitgeverij Brevier, 2016). Kom Atir kom verscheen tijdens de Boekenweek van 2020, bij Uitgeverij De Brouwerij | Brainbooks. Voor meer informatie: https://agnitaderanitz.com/

.