1
1
2-300x75
3-300x75
4-300x75
5-300x75
6-300x75

Het smeedwerk van herinnering – Paul Gellings

27 nov, 2021 Onderdeel van besprekingen

Bespreking door Schrijver in Frankrijk

De grootvader van Paul Gellings (opa Karl) was een bekende edelsmid. In Rotterdam zijn nog steeds werken van hem te bewonderen, zoals de spuitkronen van de fonteinen op het Hofplein en de zon op de toren van het Oogziekenhuis. Paul Gellings noemt zijn nieuwste roman een ‘siersmeedwerk in woorden’. Hij schrijft: ‘wat ik voor ogen heb, zijn legeringen van heimwee, klank en beeld, en ik hoop daarmee mijn vaders vader een heel klein beetje waardig te zijn.’ Deze grootvader speelt een sleutelrol in Gellings’ autobiografische roman. Hoewel hij overleed toen Gellings nog een jongen was, bleef de indruk die hij op zijn kleinzoon had gemaakt levend, zijn hartelijkheid, zijn optimisme. Opa Karl was daarbij niet los te denken van zijn omgeving, van zijn vrouw (oma Paulina), van de werkplaats, het appartement in Rotterdam-Noord, de volkse stadswijk. In Het smeedwerk van herinnering volstaat Gellings niet met zijn eigen herinneringen, hij graaft dieper. Hij gaat op zoek naar het verleden van opa Karl die als jonge soldaat in het Duitse leger jarenlang de ellende van de Eerste Wereldoorlog heeft meegemaakt. En wanneer hij later ook nog de wrange jaren van de Tweede Wereldoorlog heeft moeten doorstaan, in een geteisterd Rotterdam, dan vraag je je af hoe het komt dat zo iemand zo opgewekt en creatief in het leven heeft kunnen blijven staan. Met een smeedwerk van herinnering heeft Gellings een prachtig monument opgericht voor zijn grootvader – maar dat niet alleen…

In een smeedwerk worden verschillende figuren en lijnen samen gevlochten, en het is nu juist zo’n  ineenstrengeling van verhaallijnen die Paul Gellings’ roman zo boeiend maakt. Het Rotterdam van Gellings’ jeugd had – net als de bakermat van de Franse schrijver Marcel Proust – twee ‘kanten’, naast Rotterdam-Noord de bourgeoisbuurt van de Westzeedijk, bij de haven. Daar woonden Pauls grootouders aan moederskant. Een ander milieu, een stijf zakenmilieu. Bestaat de dynamiek van je innerlijk niet voor een groot deel uit het streven naar een verzoening tussen de vaders- en de moederskant? Maar het smeedwerk omvat meer, ook verschillende periodes uit Paul Gellings’ eigen leven: liefdes, vriendschappen. Je wervelt door het boek, als een vogel die nu eens opvliegt, dan duikvluchten maakt, je blikt naar verre horizonten – al komt Rotterdam telkens weer terug. Een magneet die Gellings’ herinnering naar zich toetrekt. En opa Karl, die voor zijn dood een briefje aan zijn vrouw, oma Paulina, achter in de lijst van een door hem getekend landschapje had gestopt. Ze had hem moeten beloven de brief nooit te lezen.

  “En heeft u die er dan nooit uitgehaald?” vroeg haar kleinzoon haar.

Opa Karl was toen al sinds jaren dood.

  “Ben je gek, knul. Ik ben heel nieuwsgierig, dat weet je, maar mooier dan weten, is het idee dat er altijd een brief naar je onderweg is.”

En mijmerend voor zich uit: “Ik geloof dat ik eigenlijk wel weet wat erin staat.”

Paul Gellings schreef een prachtige roman, aangrijpend, rijk aan fijne beschouwingen. Gellings’ schrijfstijl is helder, precies en sierlijk. Ja, een mooi smeedwerk. Smeedwerk van herinnering.

.

Paul Gellings is dichter, schrijver en vertaler. Zijn oeuvre is indrukwekkend. Bij Uitgeverij Arbeiderspers kwamen enkele van zijn gedichtenbundels uit. Zijn romans zijn onder andere Witte paarden (2001), De zomer van Icarus (2010), Verbrande schepen (2011), Augustusland (2013), De jacht op de klaproos (2016) en De wereld als leugen (2018). In 2020 verscheen de verhalenbundel Steden van Pandora, dit jaar Het smeedwerk van herinnering. In 2014 is van hem een roman in het Frans in het licht gebracht: Amsterdam Quartier Sud (Ed. Pierre Guillaume de Roux). Paul Gellings is door het Franse ministerie van Cultuur onderscheiden voor de manier waarop hij al sinds bijna veertig jaar de Franse taal en cultuur onder de aandacht brengt.

Reageer