Schrijver in Frankrijk

De zanger van de Pont Neuf

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Nederlanders spreken alle talen – zegt de Franse kennis die een stukje met me meeloopt, van het metrostation St Sulpice tot nummer zoveel van de rue d’Assas, waar hij een afspraak heeft. We liepen elkaar tegen het lijf toen we uit de ondergrondse trein stapten, we hadden in verschillende wagons gezeten. Boven werden we opgewacht door een chanson van Jacques Brel: Quand on a que l’amour A s’offrir en partage Au jour du grand voyage… Bij de trap, op het trottoir, staat een jongen van een jaar of achttien met een gitaar, en met voor hem, op de grond een plastic bekertje vol munten. Half lang blond haar, blauwe ogen. Ik herkende het Nederlandse accent, wat ik mijn kennis meedeelde. Ze ‘bedruipen’ zich in alle talen – is mijn antwoord. Bescheidenheid is gepast. Wat niet wegneemt dat Nederland zo zijn talenwonderen heeft gehad (en misschien nog steeds heeft). Diezelfde middag word ik met zo’n specimen geconfronteerd. In een van de antiquarische boekwinkeltjes in de buurt van de Jardin du Luxembourg – mijn bestemming van die middag – stuit ik op een exemplaar van de Poésies françoises van H. Piccardt. Een mooi leren bandje, een bruinig kaft, veel te duur. In de inleiding wordt een en ander over de schrijver uit de doeken gedaan. Ik lees: Ce qu’il y a de plus prodigieux, c’est qu’il n’y a que sept à huit mois, il avait toutes les peines du monde à s’exprimer en prose, et encore très peu françoise (‘Het meest opmerkelijke is dat hij zeven à acht maanden geleden nog alle moeite had om zich in het Frans uit te drukken, zelfs in gewoon proza’). H. Piccardt was een Groninger. Lees verder »

Gezegende Schelde

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Half maart. Ergens in Picardië. Het lege landschap is door een ijl lichtgroen waas overtrokken: de vette bruin-en-witte aarde heeft trouw het zaad gekoesterd dat de vorige herfst door grote zaaimachines in de grond is gestreept, en doen ontkiemen. De lucht is van een egaal blauwig grijs. Een door-de-weekse dag, niet lauw, niet kil, iets er tussenin. Stilte – nee, een vogeltje dat ergens piep zegt. Het is kwart over drie ’s middags, het meest nietszeggende moment van de dag. Aan het einde van een hobbelige weg tussen twee langzaam oplopende velden heb ik mijn auto geparkeerd. De onderkant van het chassis ziet wit van de opgespatte kalkmodder. Ik probeer zo gauw mogelijk een graszode te bereiken, ik wil niet dat ook mijn schoenen wit worden. In het gras sneeuwklokjes. Dan een mythologisch waterwezentje op een stenen sokkel: onverwacht in deze omgeving van stalen eentonigheid. Een paar passen verder, en je blik duikt in een inkeping, het begin van een geul die links en rechts door kale bomen wordt omzoomd. De inkeping is aan drie kanten van bakstenen muurtjes voorzien. Een smal trapje leidt naar beneden, tien treden. Beneden water, doorzichtig – je ziet de bodem. Het water beweegt. Het kronkelt, en stroomt zachtjes verder door de geul. Ik sta boven de bron van de Schelde. Lees verder »

Een minder fijne kant van Frankrijk

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Laatst vond iemand het nodig me de les te lezen: je bent altijd zo overdreven positief over Frankrijk. O – antwoordde ik, een beetje gepikeerd. Als ik de persoon niet had gemogen, zou ik hem hebben gezegd dat hij tot een bepaald type hinderlijke Nederlanders behoort dat er een zaak van maakt Frankrijk stelselmatig af te breken (om dan alles wat Angelsaksisch en Atlantisch is op idiote wijze op te hemelen). Waarom? Jaloezie. Maar de persoon is een aardige persoon, ik besloot daarom mijn felle repliek voor me te houden en op zijn onuitgesproken suggestie in te gaan: vertel nou ook eens wat in Frankrijk je tegenstaat. Oké, zeg ik: moet het mensen betreffen, of oorden? Mag het ook over zulke zaken als economie en politiek gaan? Ja, natuurlijk. O, dan hoef ik lang na te denken. Dan denk ik aan de wapenhandel. Lees verder »

Het tweede couplet

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

En dan is er altijd wel iemand die ook het tweede couplet aanheft. Psalm 92. Het eerste couplet kent iedereen. Het tweede couplet? Met z’n allen komen we er wel uit : ‘Combien grande est ta gloire, en tout ce que tu fais. Et combien tes hauts faits sont dignes de mémoire…’ Nederlandse berijming: ‘Hoe groot zijn uwe werken, de werken uwer hand. Gij houdt het volk in stand, gij zult hun hart versterken’. Voorlopig bestaat deze versterking uit de salades in tupperware-bakken die rondgaan. Uit de plakken ham op wit slagerspapier, de gedroogde worsten, de schaaltjes met olijven, de geitenkazen, de stokbroden, de flessen wijn, alles uitgestald op de houten picknick-tafel. Tja, wanneer we samen zijn in kerkverband, dan zingen we voordat we toetasten. Een oude traditie. In Nederland is – was – het bidden, of ‘even stil’. In Frankrijk zingen. Gij zult hun hart versterken, wanneer de eerste honger is gestild gaat dit vers, dat onder het bladerdak is blijven hangen en daar na-vibreert, toch anders resoneren. We denken terug aan wat we deze morgen hebben gehoord en gezien. Over de hugenoten die rond 1685 de wijk moesten nemen naar Zwitserland, Duitsland. Daar was moed voor nodig, een ‘versterkt hart’… Lees verder »

Parijs op reis

Column (in briefvorm) door Peter Hagtingius en Julia Fortuin

Dag Julia,

Ik hoorde dezer dagen op BFMTV iemand (naam vergeten, maar kennelijk van een zekere importantie) beweren dat Frankrijk in de banlieues van jouw Parijs gewoon niet meer bestaat. Nu vind ik al jaren dat dit land niet bestaat (een Breton in de Provence is net zo in de war als een hoogbejaarde monnik op een naaktstrand), maar ik vroeg me meteen af: ga jij in die wijken of voorsteden weleens een kijkje nemen? Ongeveer binnen Parijs even een grens over wippen, je schijnt er eerder durf dan een paspoort voor nodig te hebben. Volgens die ‘expert’ op de tv dan. Met de metro op vakantie, is ‘t een idee? Binnen een kwartier begint je avontuur in een andere wereld met nogal aparte regels en van die afwijkende ‘voorbeeldfuncties’. Geen flauw vermoeden hoe duur een metrokaartje is, ik schat dat je niet eerst een bank hoeft te beroven als je in het Parijse buitenland wat selfies wilt schieten. Maar ja, dat zou dus linke soep zijn. Lees verder »