Schrijver in Frankrijk

Beschaving

Column (in briefvorm) door Peter Hagtingius en Julia Fortuin

Dag Julia,

Dat jullie te Parijs niet gehinderd worden door enig idee van beschaving, dat is geen nieuws. Ik kijk weer – opgelucht als altijd in september – terug op een zomer met iets teveel van die 75- en 92-kentekens op iets te florissante automobielen die niet in onze Provençaalse contreien van de 2CV en de R4 thuishoren. Ze zijn weer weg, God of Allah zij dank. Over de Parijzenaar an sich hebben we het eerder gehad. Gemiddeld een licht verstandelijk gehandicapte druktemaker die bij ons ‘en vacance’ de gebraden haan uithangt. Als ze per ongeluk in ons gehucht belanden, betalen ze € 3,50 voor een glas rosé, het tarief voor ons dorpelingen is het hele jaar € 1,50. Provençaalse boerenslimheid en de Parijzenaar maar denken dat hij voordelig uit is.

Met jullie gaat het van kwaad tot nog erger. Althans als waar is wat er in De Volkskrant stond. Ik lees dat katholieke orgaan niet, de paus is mijn vriend niet, iemand stuurde me een knipsel. Waarin stond dat de klassieke Parijse bistro op apengapen ligt. Lees verder »

De pastoor en de president

Column door Michiel Hendryckx

Het is akelig november als de net afgestudeerde pastoor in zijn eerste parochie arriveert. Ik ben op de middag van de laatste dag van augustus in Ambricourt. In de verwaarloosde wei voor de kerk bloeit het fluitenkruid. Het komt goed uit dat de wereld stil staat in deze uithoek van Frans-Vlaanderen. Ik ben hier op zoek naar het decor van Georges Bernanos’ diep religieuze roman Journal d’un curé de campagne. Het boek werd in 1950 in Frankrijk uitgeroepen tot een van de belangrijkste van de eerste helft van de 20ste eeuw. Tot ver in de jaren zestig bleef de roman gegeerd. Toen de studieprefect me in de bibliotheek van het internaat het boek zag ontlenen, raadde hij me de lectuur af. Het was te vroeg. Deze week, ruim vijftig jaar later heb ik het in de Gentse stadsbibliotheek ontleend. Lees verder »

De vrouw die haast haatte

Column door Peter Hagtingius

Er heerste treurigheid in het dorp. We wisten allemaal wel dat de geliefde Jacqueline heel erg ziek was. Ze had ons altijd van brood voorzien en op zondag van taartjes. Evenals het café was haar bakkerswinkeltje een infodesk voor het laatste dorpsnieuws dat ze ook graag ‘duidde’, zoals dat heden ten dage heet. Dit impliceerde dat de aanschaf van een baguette nooit minder dan een kwartier vergde. Of nog veel langer als een weduwe uit het maison de retraite voor jou aan de beurt was en met haar in debat trad over toen. Het kon net zo makkelijk over La Grande Guerre gaan als over die verongelukte postbode in de jaren vijftig. Die om elf uur ’s ochtends al een glaasje verder met zijn bestel-Eend van La Poste in de rivier was getuimeld. Destijds was het gewoon dat je zo’n beambte iets te drinken aanbood als hij je een brief kwam bezorgen. En dan ging het dus niet om Nespresso. Ik doe dat ook nog, iets vloeibaars offreren als een afgezant van het staatsbedrijf de moeite neemt aan de deur een pakket af te leveren dat niet in de een heel eind verderop geplaatste brievenbus past. Lees verder »

Joseph Mezzara

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Joseph Mezzara is een vergeten kunstenaar. Het hoogtepunt van zijn carrière moet de onthulling van zijn standbeeld van de schilder Ary Scheffer op het Scheffersplein in Dordrecht zijn geweest. Dat was in 1862. Bij deze gelegenheid waren niet alleen de burgemeester van de stad en de commissaris van de koning van de provincie aanwezig, maar ook de bekende Franse filosoof en historicus Ernest Renan. Zijn ‘Vie de Jésus’ wordt beschouwd als een van de belangrijkste geesteskinderen van zijn tijd. Dit werk dient zich aan als een beschrijving van het leven van Jezus dat niet op dogma’s is gebaseerd, maar zuiver wetenschappelijk van aard is. Over Jezus moet je net zo kunnen schrijven als over iedere andere markante figuur uit het verleden – vond Renan. Hiermee werd Renan een van de grote woordvoerders van het liberalisme, en haalde hij zich de woede van Rome op de hals. Goed, dit om Ernest Renan te situeren. Maar nu de vraag: wat deed Renan daar in Dordrecht, bij de onthulling van dat standbeeld? Ary Scheffer was in zijn tijd even beroemd als Renan. Hoewel Scheffer van oorsprong een Dordtenaar was, had hij vooral in Frankrijk gewerkt, waar hij werd beschouwd als de grootste meester van de romantische kunst. Frankrijk was zijn horizon, ook dat had hij dus met Renan gemeen. Maar voor de rest? Voor de rest: familiebanden. Ernest was bij de onthulling van het standbeeld aanwezig omdat hij was getrouwd met een nichtje van Ary Scheffer, een dochter van zijn broer Henri. Ja, daarom. De onlangs overleden historicus H.L. Wesseling heeft een interessant boek aan deze connectie gewijd: Scheffer-Renan-Psichari (Prometheus, 2017) Lees verder »

Voor we doodgaan moeten we nog…

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Er zit paniek in de lucht, heftige paniek. Hoe zullen de laatste 10 jaar van ons leven er uit zien? We zijn natuurlijk als de dood voor de laatste levensfase omdat ons angstbeelden voor de geest zweven van mensen die wezenloos achter rollators, en in luiers, door gangen van bejaardenhuizen rondwaren, totdat ze door goedwillende, maar ruwe, overwerkte verzorgsters in een zaal met in een hoek een onpersoonlijke vetplant achter een televisietoestel worden gedumpt! Zit u goed, meneer? Nee, ik heb overal pijn… Maar we zijn minstens zo bang om in de paar jaren die aan dit laatste stadium voorafgaan niet alles te kunnen doen wat we ons hebben voorgenomen ‘nog’ te doen. We hebben namelijk een lijstje gemaakt: We moeten nog een cruise maken naar de Noorse fjorden, naar de Antillen. We moeten nog naar Thailand, Vietnam en Angkor Vat. We moeten nog naar Zuid-Afrika, waar het landschap zo indrukwekkend schijnt te zijn. Kortom afstrepen. Ja, we moeten nog – van wie? Van de glossy 65+ bladen, van de leugenachtige pepreclame voor senioren, van de buren die ons voor een bankstel-avond bij hen thuis hebben uitgenodigd om naar de film van hun laatste reis door Rajastan te kijken. Moet je gezien hebben! Ja, tussen ons pensioen en de komst van de man met de zeis, al dan niet voorafgegaan door zijn schaduw genaamd dementie, moeten we ons eerst nog tot proppens toe volstoppen met nieuwe ervaringen. En daarbij de wereld goed laten voelen dat we er nog zijn, al is het alleen door onze koolstofvoetafdruk. Mensen! Mensen! Wat blijft er van die ervaringen over wanneer jullie eenmaal in de grond liggen? Wat van die filmpjes die jullie iedereen opdringen? Dat is het eerste wat na jullie dood met het vuilnis mee kan. Wat jullie voor de anderen achterlaten, dankzij die vliegreizen, die cruises, is vuil in de lucht, in het water. Dat wel. En dank jullie wel. Lees verder »