Franse gemoedelijkheid, hoe lang nog?

20 apr, 2018 Onderdeel van politiques | Geen reacties »

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Er zijn dingen die tot voor kort geen prijs hadden. Dat was wanneer de postbode bij je langs kwam, niet alleen om wat vervelende bankrekeningafschriften in je postvak te schuiven, maar ook om een glaasje bij je te komen drinken. Voor vereenzaamde oude mensen, op een platteland dat leegloopt, was de komst van de postbode een gebeurtenis waar ze de hele ochtend naar uitzagen. Het ging niet zozeer om de post als wel om het gezellige praatje. En daarbij was de postbode echt niet te beroerd om even naar een lekkende kraan te kijken, of een zware butafles op te tillen. Veel Nederlanders hebben de afgelopen tijd naar Frankrijk de wijk genomen, omdat daar – in de provincie, althans – alle managementplannen van geprivatiseerde ex-staatsinstanties nog stuk liepen op een onzichtbare muur van stugge gemoedelijkheid. Ze vonden dat in Nederland deze gemoedelijkheid was verdwenen. Onder de huidige president Macron zal datgene wat ze in Nederland achter zich lieten hen in rap tempo inhalen. Goed, onder de vorige twee presidenten was de tendens al gezet, maar met Macron is alles in een stroomversnelling geraakt. Hij wil het land niet ‘hervormen’, zoals zijn voorgangers, hij wil het ‘transformeren’. Frankrijk moet worden de ‘Entreprise France’, met Macron als voorzitter van de raad van commissarissen. Wat vroeger gratis gebeurde, gewoon vanuit medemenselijkheid, is nu opeens marktwaar geworden: de Besloten Vennootschap La Poste (de Staat is nog steeds de grootste aandeelhouder, maar er wordt over gepraat hier verandering in te brengen) heeft zijn dienstenpakket uitgebreid, het omvat nu ook bezoeken en eventueel hulp aan oude mensen – tegen geld. Er zijn tarieven opgesteld. Als de Fransen Macron zijn ambtstermijn laten uitzitten, zal hij een Frankrijk achterlaten waaruit alle vrolijke, rommelige gemoedelijkheid is verdwenen. Lees verder »

De vaas van Vix

8 apr, 2018 Onderdeel van paysages | Geen reacties »

Column door Michiel Hendryckx

In het noorden van Bourgondië is men al sinds de jaren 40 op zoek naar Keltische resten. Begin 1953 vermoedt men aan de hand van een concentratie steenresten dat er zich in de buurt van het dorpje Vix een grafkamer bevindt waarvan de bovenliggende grafheuvel reeds lang is afgegraven. Op 8 januari sneeuwt het. Niettegenstaande het barre weer wordt verder gezocht. Naar de avond toe houden twee van de drie gravers het voor bekeken. Maurice Moisson, de ongeletterde visionair van de groep, doet verder. In de eerste duisternis haalt hij iets boven dat naar zijn gevoel een bronzen paardenzadel is. Het is een van de twee handvatten van wat later de geschiedenis zal ingaan als de Vaas van Vix. De vaas is een bronzen krater of mengvat dat als gift werd bijgezet in het graf van een Keltische prinses of priesteres die niet ouder werd dan dertig jaar. Gezien de rijkdommen in het graf moet de vrouw van aanzien zijn geweest. Bij haar schedel vindt men een 480 gram wegende gouden diadeem die vermoedelijk haar hoofd als kroon omsloot. Het strak vormgegeven en aan de uiteinden minutieus bewerkte juweel is van een tijdloze gaafheid. Lees verder »

Die komen we bij je weghalen!

1 apr, 2018 Onderdeel van proses | 1 Reactie»

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

De prent hing vroeger bij mijn grootouders in de vestibule. Nu hangt hij bij mij, in de woonkamer, boven de bank. Bertrand en Corinne raakten er niet op uitgekeken. Ze vonden hem mooi. En dat is hij ook, authentiek, uit de eerste helft van de achttiende eeuw. Groot, de kleuren enigszins verbleekt, maar het had erger gekund. Met een gouden lijst waar maar een paar schilfertjes van zijn afgevallen. Wat het voorstelt? Een slagveld. Soldaten met hoge mutsen die elkaar met bajonetten te lijf gaan, links een man te paard die een banier in de hoogte heft. Veroverd op de vijand. Rechts een groep cavaleristen die een gewonde omstuwen. Hij zit nog op zijn paard, maar hij heeft in zijn linkerschouder een kogel ontvangen. Met zijn rechterhand probeert hij het bloeden te stelpen. De cavaleristen schieten hem te hulp. Hun gebaren zijn nogal dramatisch. Voor, op de bodem, liggen een paar doden. Toen ik klein was, en ik natuurlijk dààr meteen op wees, zeiden mijn grootouders: ze zijn gewond, ze wachten op de ambulance die hen naar het ziekenhuis gaat brengen, daar worden ze dan net zo lang door lieve verpleegsters verzorgd totdat ze weer beter zijn. Ik had zo mijn twijfels. Bertrand en Corine vroegen: welke veldslag? Toen ik het hen vertelde, keken ze me met grote ogen aan. Wat!? Jij woont in Frankrijk, en je hebt deze prent in je kamer hangen! Hoe waag je het? Bertrand was verantwoordelijk voor de plaatselijke padvinderstroep, hij zei: Pas op, binnenkort doen we bij jou een inval, deze prent, die komen we bij je weghalen! Lees verder »

Waar boeken zijn…

22 mrt, 2018 Onderdeel van proses | 1 Reactie»

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Sommige van mijn mooiste herinneringen hebben met boekhandels te maken. Dit maak ik alleen al daaruit op dat veel lievelingsboeken me steevast doen terugdenken aan de plaats waar ik ze heb aangeschaft. Het is zelfs zo dat deze plaats zich in mijn verbeelding als het ware vermengt met de atmosfeer die de auteur in zijn boek heeft willen oproepen. Zo heb je in de Vogezen, tussen Lunéville en St Dié, een dorp dat haast alleen uit tweedehands boekwinkels bestaat. Een rommelig Lotharings dorp met brede, slecht verzorgde straten en pleinen, en met grote, tot diep naar achter lopende boerderijen. Alles nogal vuil en ongeverfd. In deze boerenhuizen wonen geen boerengezinnen meer met hun koeien, varkens en kippen (al is een sterke mestgeur wel blijven hangen), oudere hippies met baarden en op sandalen hebben er hun kasten en dozen vol oude boeken in ondergebracht. Het dorp heet Fontenoy-la-Joûte. In de jaren dat ik in Nancy woonde was dit dorp voor mij de vaste bestemming van menig uitje. Bij een van deze oudere ‘baba cools’ heb ik een beduimelde pocket op de kop getikt die een van mijn lievelingboeken zou worden. Ik heb het over La garde blanche van Mikhaël Boulgakov. Het winterse Kiev, dat erin wordt beschreven, is er in de verte gaan uitzien als dat sombere Lotharingse dorp, gelegen aan de voet van de donkere, een beetje dreigende Vogezen, en – omgekeerd – wanneer ik me het dorp voor de geest roep, dan blijkt het een voorstad te zijn van een grote stad in de grimmige jaren van de Russische burgeroorlog. Dat heb je met een indringend boek, afkomstig uit een boeken-zaak (in dit geval -dorp) waar je een goede herinnering aan bewaart. Lees verder »

De hugenoot Gide

14 mrt, 2018 Onderdeel van proses | 1 Reactie»

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

De bossen rondom Versailles en Rambouillet waren in vroeger tijden jachtgebied van de Franse koningen. Sindsdien, tot lang na de ondergang van de monarchie, behielden de jachtpartijen in deze bossen een aristocratisch karakter. Ik sta voor een groot schilderij: Messe de St Hubert chez la duchesse d’Uzès à Rambouillet (vert. ‘Sint Hubertus-mis bij de hertogin van Uzès in Rambouillet’) – lees ik op een bordje. Op de voorgrond de ruggen van heren en dames in groene jachtkostuums. Verderop, in de diepte van het tableau, de wit-en-paarse rug van een priester voor een altaar. Iemand vertelt me dat deze hertogin van Uzès een markante persoonlijkheid was in het mondaine Parijs van de tweede helft van de 19e eeuw. Ze was de spil van een zeer gesloten coterie, royalistisch en ultra-katholiek. Ik zeg: “O…” De naam ‘Uzès’ roept bij mij heel iets anders op: een klein stadje in Zuid Frankrijk, in het departement van de Gard. Lees verder »

« Vorige Berichten